Собственно, приведу академическую статью Брюкнера из истории польского языка, где он, как я понимаю, как и в словаре пишет, что mowa - от *mełwa через mołwa. OCR какой есть. В словарной статье он также пишет, что только у поляков и чехов mowa приобрела значение "речь".
NAUKA I SZTUKA
WYDAWNICTWO TOW. NAUCZYCIELI SZKÓŁ WYŻSZYCH WE LWOWIE
POD REDAKCYĄ MIECZYSŁAWA TRETERA
TOM III.
DZIEJE JĘZYKA POLSKIEGO
KOMISYĘ REDAKCYJNĄ STANOWIĄ: DR. ZYGMUNT BATOWSKI, DR. LUDWIK
FINKEL, DR. MARYAN JANELLI, DR. EDWARD PORĘBOWICZ, DR. KONSTANTY
WOJCIECHOWSKI, DR. KAZIMIERZ TWARDOWSKI, DR. IGNACY ZAKRZEWSKI
Dzieje Języka Polskiego
NAPISAŁ ALEKSANDER BRUCKNER
W połączeniu półsamogłosek, miękkiej lub twardej, i samogłosek, o lub
e (ie), z plynnemi, r, ł (1), między lub przed spółgłoskami, zaszły z biegiem
czasu znaczne zmiany. Brzmiały niegdyś z pełnemi samogłoskami słowa nasze
hierg (niem. Berg), horda (niem. Bart), gord (niem. Garten), worn i ivorna (li-
tewskie icar)łas), kolda (od kole\ hołto (por. biali/), Karl (niem. Karl); a z pół-
samogłoskami, toiclk (lit. tcifkas), tcierch (lit. toirszus), czełn, zełna, zHty, wi^łnat
kerk, pełk, łcrg, mełwa, zełwa, sełza. Takie następstwo brzmień pozostało
u nas niezmienionem tylko przy półsamogłoskach, ulegających zresztą rozmai-
.tym przegłosom, których tu bliżej nie objaśniamy; tak powstały tcilk, wirzcli,
csółn (dziś czółno), żołna, żółty, loełna, pełny, pułk, ale Przedpełk; mołwa
(a później mowa)
-----------------------
Мне показались несколько странными такие мутации. И, кстати, mowa имело еще и разные значения.
речь, то что сказано (attested in Lesser Poland) speech (that which is said)
Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[1], Krakow, page gl. 70b:
Moua vasa a dary vase sø my gako proch verba uestra venti sunt et promissiones pluuie
[Mowa wasza a dary wasze są mi jako proch verba uestra venti sunt et promissiones pluuie]
известность (начало 15 века) (attested in Lesser Poland, Masovia) fame
Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[12], Krakow, page gl. 153b:
Ita quod eius fama, yse one moua y slavøthnoscz, ubique volabat, slynøla gest
[Ita quod eius fama, iże one mowa i sławę(tność), ubique volabat, slynøla gest]
способность говорить, середина 15-го века speech (ability to speak)
Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[9], page 226:
Slepem wzrok vraczass, nyemym mova (mutis das loquelam)
[Ślepem wzrok wracasz, niemym mowę (mutis das loquelam)]
манера говорить, середина 15-го века speech (manner of speaking)
Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[10], page 632:
Bo yego (sc. Jesusa) tez any po movye poznaly, bo ych sluch y vzrok vzdzyerzal
[Bo jego (sc. Jesusa) też ani po mowie poznali, bo ich słuch i wzrok wzdzierżał]
проповедь (attested in Silesia) lecture on faith
1449, Gałka Jędrzej z Dobczyna (Dobszyna), Pieśń o Wiklefie[7], Głogówek, line 3:
Lachowie, Niemczowie, fschiczci iązikowie, wøtpicze-li w mowie..., Wikleph prawdą powie
[Lachowie, Niemcowie, wszyćcy językowie, wątpicieli w mowie..., Wiklef prawdę powie]
пословица (attested in Masuria) proverb
1876-1929 [Fifteenth century], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie[8], volume XII, Murzynowo, page 145:
Pospolite movy commune proverbium
[Pospolite mowy commune proverbium]
(attested in Greater Poland) speech; language (body of words, and set of methods of combining them (called a grammar), understood by a community and used as a form of communication) synonym język
1908 [ 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490, , page 46:
Laczynska mową Latinicum
[Łacińska mowa Latinicum]
Т.е. mowa в разных регионах Польши в 15 веке имело еще и разные значения и только к концу того же века стало синонимом jezyk.
Сообщение изменено: grut, 05 Август 2024 - 17:28.